（蒙书百种音译 第二册）
（分类注音）增广贤文
序：
《增广贤文 》又名《昔时贤文》、《古今贤文》，是中国明代时期编写的儿童启蒙书目。书名最早见之于明万历年间的戏曲《牡丹亭》，据此可推知此书最迟写成于万历年间。《增广贤文》集结中国从古到今的各种格言、谚语。后来，经过明、清两代文人的不断增补，才改成现在这个模样，称《增广昔时贤文》，通称《增广贤文》。作者一直未见任何书载，只知道清代同治年间儒生周希陶曾进行过重订。
人称"读了增广会说话，读了幼学走天下"，" 增广"就是《增广贤文》，"幼学"则是《幼学琼林》。集韵增广，便于诵读；分类增广，便于查阅。
目录
一. 学问…………………………………………………2
二. 交际…………………………………………………9
三. 时运…………………………………………………12
四.贫富………………………………………………………17
五.亲疏………………………………………………………23
六.环境………………………………………………………24
七.克己………………………………………………………28
八.识人………………………………………………………35
九.施舍………………………………………………………40
十.礼法………………………………………………………40
十一.语言……………………………………………………43
十二.亲属……………………………………………………47
十三.恩爱……………………………………………………55
十四.善恶……………………………………………………57
十五.送别……………………………………………………66
十六.勤俭……………………………………………………67
十七.为官……………………………………………………71
十八.行为……………………………………………………73
十九.花鸟……………………………………………………78
二十.健康……………………………………………………80
二十一.饮食…………………………………………………81
二十二.立志…………………………………………………82
一.学问
xī shí xián wén ，huì rǔ zhūn zhūn.jí yùn zēng guǎng ，duō jiàn duō wén.qián rén sú yǔ ，yán qiǎn lǐ shēn .fèn lèi zēng guǎng ，jí chéng shū wén .guān jīn yí jiàn gǔ ，wú gǔ bú chéng jīn
昔时贤文，诲汝谆谆。集韵增广，多见多闻。前人俗语，言浅理深。分类增广，集成书文。观今宜鉴古，无古不成今。
dú shū xū yòng yì ，yī zì zhí qiān jīn .dāng shí ruò bú dēng gāo wàng ，shuí xìn dōng liú hǎi yáng shēn
读书须用意，一字值千金。当时若不登高望，谁信东流海洋深？
shì zhě guó zhī bǎo ，rú wéi xí shàng zhēn .jī jīn qiān liǎng ，bú rú míng jiě jīng shū .tīng jūn yī xí huà ，shèng dú shí nián shū 。rén bú tōng jīn gǔ ，mǎ niú rú jīn jū
士者国之宝，儒为席上珍。积金千两，不如明解经书。听君一席话，胜读十年书。人不通今古，马牛如襟裾。
yī jǔ shǒu dēng lóng hǔ bǎng ，shí nián shēn dào fèng huáng chí .shí nián hán chuāng wú rén wèn ，yī jǔ chéng míng tiān xià zhī .yī jǔ chéng míng tiān xià zhī ，shí nián hán chuāng wú rén wèn
一举首登龙虎榜，十年身到凤凰池。十年寒窗无人问，一举成名天下知。一举成名天下知，十年寒窗无人问。
jī shí yuán yǒu huǒ ，bú jī nǎi wú yān 。rén xué shǐ zhī dào ，bú xué yì tú rán 。xué zhě shì hǎo ，bú xué bú hǎo
击石原有火，不击乃无烟。人学始知道，不学亦徒然。学者是好，不学不好。
xué zhě rú hé rú dào ，bú xué rú cǎo rú hāo .shì shàng wàn bān jiē xià pǐn ，sī liáng wéi yǒu dú shū gāo .jiàn zhě yì ，xué zhě nán .shū dào yòng shí fāng hèn shǎo ，shì fēi jīng guò bú zhī nán .yǒu cái kān chū zhòng ，wú yī lǎn chū mé
学者如禾如稻，不学如草如蒿。世上万般皆下品，思量惟有读书高。
见者易，学者难。书到用时方恨少，事非经过不知难。有才堪出众，无衣懒出门。
xué zài yī rén zhī xià ，yòng zài wàn rén zhī shàng .yī rì wéi shī ，zhōng shēng wéi fù .quàn jūn mò jiāng yóu chǎo cài ，liú yǔ ér sūn yè dú shū
学在一人之下，用在万人之上。一日为师，终生为父。劝君莫将油炒菜，留与儿孙夜读书。
shū zhōng zì yǒu qiān zhōng sù ，shū zhōng zì yǒu yán rú yù ，shū zhōng zì yǒu huáng jīn wū ，shū zhōng zì yǒu chē mǎ cù
书中自有千钟粟，书中自有颜如玉，书中自有黄金屋，书中自有车马簇。
hào xué zhě zé shù mín zhī zǐ wéi gōng qīng ，bú hào xué zhě zé gōng qīng zhī zǐ wéi shù mín .xī qián mò jiāo zǐ ，hù duǎn mò cóng shī
好学者则庶民之子为公卿，不好学者则公卿之子为庶民。惜钱莫教子，护短莫从师。
jì dé jiù wén zhāng ，biàn shì xīn jǔ zǐ .shì shàng wú nán shì ，zhī pà bú zhuān xīn .chéng rén bú zì zài ，zì zài bú chéng rén
记得旧文章，便是新举子。世上无难事，只怕不专心。成人不自在，自在不成人。
zhī xué zhēn jiǔ yì ，mò xué xià qí xīn .dú wèi jiàn shū rú féng liáng yǒu ，dú yǐ jiàn shū rú féng gù rén .bú pà wèn dào ，zhī pà dào wèn
只学斟酒意，莫学下棋心。读未见书如逢良友，读已见书如逢故人。
不怕问到，只怕倒问。
shí nián yì dú jǔ zǐ ，bǎi nián nán táo jiāng hú ！jī qián bú rú jī dé ，xián zuò bú rú kàn shū
十年易读举子，百年难淘江湖！积钱不如积德，闲坐不如看书。
yǒu fú fāng jìng zuò ，wú shì zhèng dú shū .xué rú chūn fā zhī miáo ，bú jiàn qí zhǎng rì yǒu suǒ zēng ；chuò rú mó dāo zhī shí ，bú jiàn qí sǔn rì yǒu suǒ kuī
有福方静坐，无事正读书。学如春发之苗，不见其长日有所增；辍如磨刀之石，不见其损日有所亏。
xiù cái bú chū mén ，néng zhī tiān xià shì .qín fèn dú ，kǔ fā fèn ，zǒu biàn tiān yá rú yóu rèn.zhòu yè xī yīn ，yè zuò xī dēng .dú shū xū yòng yì ，yī zì zhí qiān jīn
秀才不出门，能知天下事。勤奋读，苦发奋，走遍天涯如游刃。昼夜惜阴，夜坐惜灯。读书须用意，一字值千金。
bú xué wú shù ，dú shū biàn jiā .wéi shàn zuì lè ，dú shū biàn jiā .liú xīn xué dào gǔ rén nán ，lì jiǎo pà suí liú sú zhuǎn
不学无术，读书便佳。为善最乐，读书便佳。留心学到古人难，立脚怕随流俗转。
fán shì zì shì ，biàn shǎo yī shì .yǒu duǎn hù duǎn ，gèng tiān yī duǎn .hǎo wèn zé yù ，zì yòng zé xiǎo
凡是自是，便少一是。有短护短，更添一短。好问则裕，自用则小。
xué xū jìng ，cái xū xué .fēi xué wú yǐ guǎng cái ，fēi jìng wú yǐ chéng xué .bú huàn lǎo ér wú chéng ，zhī pà yòu ér bú xué
学须静，才须学。非学无以广才，非静无以成学。不患老而无成，只怕幼而不学。
fù guì rú dāo bīng gē máo ，shāo fàng zòng biàn xiāo gāo mí gǔ ér bú zhī ;pín jiàn rú zhēn biān yào shí ，yī yōu qín jí dǐ jiē lì xíng ér bú júe
富贵如刀兵戈矛，稍放纵便销膏靡骨而不知;贫贱如针砭药石，一忧勤即砥节砺行而不觉。
ū mù féng chūn yóu zài fā ，rén wú liǎng dù zài sho niàán .bú huàn lǎo ér wú chéng ，zhī pà yòu ér bú xué .cháng jiāng hòu làng tuī qián làng ，shì shàng jīn rén shèng gǔ rén
枯木逢春犹再发，人无两度再少年。不患老而无成，只怕幼而不学。长江后浪推前浪，世上今人胜古人。
ruò shǐ nián huá xū dù guò ，dào lǎo kōng liú hòu huǐ xīn .yǒu zhì bú zài nián gāo ，wú zhì kōng zhǎng bǎi suì .shào zhuàng bú nǔ lì ，lǎo dà tú shāng bēi
若使年华虚度过，到老空留后悔心。有志不在年高，无志空长百岁。少壮不努力，老大徒伤悲。
hǎo hǎo xué xí ，tiān tiān xiàng shàng .jiān chí bú xiè ，jiǔ liàn chéng gāng .sān bǎi liù shí háng ，háng háng chū zhuàng yuán
好好学习，天天向上。坚持不懈，久炼成钢。三百六十行，行行出状元。
bīng shēng yú shuǐ ér hán yú shuǐ ，qīng chū yú lán ér shèng yú lán .shū dào yòng shí fāng hèn shǎo ，shì fēi jīng guò bú zhī nán
冰生于水而寒于水，青出于蓝而胜于蓝。书到用时方恨少，事非经过不知难。
shēn pà bú dòng ，nǎo pà bú yòng .shǒu yuè yòng yuè qiǎo ，nǎo yuè yòng yuè líng .sān tiān dǎ yú ，liǎng tiān shài wǎng ，sān xīn èr yì ，yī shì wú chéng
身怕不动，脑怕不用。手越用越巧，脑越用越灵。三天打鱼，两天晒网，三心二意，一事无成。
yī rì liàn ，yī rì gōng ，yī rì bú liàn shí rì kōng .quán bú lí shǒu ，qǔ bú lí kǒu .dāo bú mó yào shēng xiù ，rén bú xué yào luò hòu
一日练，一日功，一日不练十日空。拳不离手，曲不离口。刀不磨要生锈，人不学要落后。
shū shān yǒu lù qín wéi jìng ，xué hǎi wú yá kǔ zuò zhōu .shī fù lǐng jìn mén ，xiū xíng zài zì shēn .shú néng shēng qiǎo ，yè jīng yú qín
书山有路勤为径，学海无涯苦作舟。师傅领进门，修行在自身。熟能生巧，业精于勤。
yù zhī tiān xià shì ，xū dú gǔ jīn shū .xué le jiù yòng chù chù xíng ，guāng xué bú yòng děng yú líng .bú néng zé xué ，bú zhī zé wèn ;dú shū quán zài zì yòng xīn ，lǎo shī bú guò yǐn lù rén
欲知天下事，须读古今书。学了就用处处行，光学不用等于零。不能则学，不知则问;读书全在自用心，老师不过引路人。
hǎo qǔ bú yàn bǎi huí chàng ，hǎo shū bú yàn bǎi huí dú .dú shū guì néng yí ，yí néng dé jiāo yì .mò dú biàn yú sī suǒ ，lǎng dú biàn yú jì yì
好曲不厌百回唱，好书不厌百回读。读书贵能疑，疑能得教益。默读便于思索，朗读便于记忆。
chū dú hǎo shū ，rú huò liáng yǒu ;zhòng dú hǎo shū ，rú féng gù zhī .chù chù liú xīn jiē xué wèn ，sān rén tóng xíng yǒu wǒ shī
初读好书，如获良友;重读好书，如逢故知。处处留心皆学问，三人同行有我师。
二.交际
zhī jǐ zhī bǐ ，jiāng xīn bǐ xīn .jiǔ féng zhī jǐ yǐn ，shī xiàng huì rén yín .xiàng shí mǎn tiān xià ，zhī xīn néng jǐ rén ？xiàng féng hǎo sì chū xiàng shí ，dào lǎo zhōng wú yuàn hèn xīn
知己知彼，将心比心。酒逢知己饮，诗向会人吟。相识满天下，知心能几人？相逢好似初相识，到老终无怨恨心。
jìn shuǐ zhī yú xìng ，jìn shān shí niǎo yīn .yì zhǎng yì tuì shān xī shuǐ ，yì fǎn yì fù xiǎo rén xīn
近水知鱼性，近山识鸟音。易涨易退山溪水，易反易复小人心。
féng rén qiě shuō sān fèn huà ，wèi kě quán pāo yī piàn xīn .yǒu yì zāi huā huā bú fā ，wú xīn chā liǔ liǔ chéng yīn .huà lóng huà hǔ nán huà gǔ ，zhī rén zhī miàn bú zhī xīn
逢人且说三分话，未可全抛一片心。有意栽花花不发，无心插柳柳成荫。画龙画虎难画骨，知人知面不知心。
lù yáo zhī mǎ lì ，rì jiǔ jiàn rén xīn .liǎng rén yī bān xīn ，wú qián kān mǎi jīn ；yī rén yī bān xīn ，yǒu qián nán mǎi zhēn
路遥知马力，日久见人心。两人一般心，无钱堪买金；一人一般心，有钱难买针。
xiàng jiàn yì dé hǎo ，jiǔ zhù nán wéi rén .ráo rén bú shì chī hàn ，chī hàn bú huì ráo rén .zài jiā bú huì yíng bīn kè ，chū mén fāng zhī shǎo zhǔ rén
相见易得好，久住难为人。饶人不是痴汉，痴汉不会饶人。在家不会迎宾客，出门方知少主人。
huáng qín wú jiǎ ，ā wèi wú zhēn .kè lái zhǔ bú gù ，zì shì wú liáng bīn .liáng bīn fāng bú gù ，yīng kǒng shì chī rén .mò xìn zhí zhōng zhí ，xū fáng rén bú rén
黄芩无假，阿魏无真。客来主不顾，自是无良宾。良宾方不顾，应恐是痴人。莫信直中直，须防仁不仁。
shuí rén bèi hòu wú rén shuō ，shuí rén bèi hòu bú shuō rén ，nǎ gè rén qián bú shuō rén ？shān zhōng yǒu zhí shù ，shì shàng wú zhí rén
谁人背后无人说，谁人背后不说人，哪个人前不说人？山中有直树，世上无直人。
zài sān xū shèn yì ，dì yī mò qī xīn .hǔ shēn yóu kě jìn ，rén dú bú kān qīn .lái shuō shì fēi zhě ，biàn shì shì fēi rén
再三须慎意，第一莫欺心。虎身犹可近，人毒不堪亲。来说是非者，便是是非人。
qiú rén xū qiú dà zhàng fū ，jì rén xū jì jí shí wú .bái jiǔ niàng chéng yíng bīn kè ，huáng jīn sàn jìn wéi shōu shū
求人须求大丈夫，济人须济急时无。白酒酿成迎宾客，黄金散尽为收书。
jié jiāo xū shèng jǐ ，sì wǒ bú rú wú .dàn kàn sān wǔ rì ，xiàng jiàn bú rú chū .sān bēi tōng dà dào ，yī zuì jiě qiān chóu
结交须胜己，似我不如无。但看三五日，相见不如初。三杯通大道，一醉解千愁。
zuò guān mò xiàng qián ，zuò kè mò zài hòu.jìn shān bú pà hǔ shāng rén ，zhī pà rén qíng liǎng miàn dāo .yù qiú tiān xià shì ，xū yòng shì jiān cái
做官莫向前，作客莫在后。进山不怕虎伤人，只怕人情两面刀。欲求天下事，须用世间财。
dāng shì zhě mí ，páng guān zhě qīng .huì dǎ sān bān gǔ ，yě yào jǐ gè rén .rén bú zǒu bú qīn ，shuǐ bú dǎ bú hún
当事者迷，旁观者清。会打三班鼓，也要几个人。人不走不亲，水不打不浑。
fū rén sǐ bǎi jiàng lín mén ，jiāng jun1 sǐ yī zú bú zhì .yòng rén yǔ jiāo rén ，èr zhě què xiàng fǎn ，yòng rén qǔ qí cháng ，jiāo rén zé qí duǎn
夫人死百将临门，将军死一卒不至。用人与教人，二者却相反，用人取其长，教人责其短。
三.时运
yùn qù jīn chéng tiě ，shí lái tiě sì jīn .liú shuǐ xià tān fēi yǒu yì ，bái yún chū xiù běn wú xīn .yīng huā yóu pà chūn guāng lǎo ，qǐ kě jiāo rén wǎng dù chūn ？xiàng féng bú yǐn kōng guī qù ，dòng kǒu táo huā yě xiào rén
运去金成铁，时来铁似金。流水下滩非有意，白云出岫本无心。莺花犹怕春光老，岂可教人枉度春？相逢不饮空归去，洞口桃花也笑人。
dà jiā dōu shì mìng ，bàn diǎn bú yóu rén .yī nián zhī jì zài yú chūn ，yī rì zhī jì zài yú yín .yī jiā zhī jì zài yú hé ，yī shēng zhī jì zài yú qín
大家都是命，半点不由人。一年之计在于春，一日之计在于寅。一家之计在于和，一生之计在于勤。
shān zhōng zì yǒu qiān nián shù ，shì shàng nán féng bǎi suì rén .bǎi nián chéng zhī bú zú ，yī dàn huài zhī yǒu yú
山中自有千年树，世上难逢百岁人。百年成之不足，一旦坏之有余。
shì fēi zhōng rì yǒu ，bú tīng zì rán wú .rén jiàn bái tóu chēn ，wǒ jiàn bái tóu xǐ .duō shǎo shǎo nián láng ，bú dào bái tóu sǐ
是非终日有，不听自然无。人见白头嗔，我见白头喜。多少少年郎，不到白头死。
qíng tiān bú kěn qù ，zhí dài yǔ lín tóu .rén shēng yī shì ，cǎo zhǎng yī chūn .hēi fà bú zhī qín xué zǎo ，zhuǎn yǎn biàn shì bái tóu wēng
晴天不肯去，直待雨淋头。人生一世，草长一春。黑发不知勤学早，转眼便是白头翁。
yǐ fù zhī shuǐ ，shōu zhī shí nán .rén shēng zhī zú shí cháng zú ，rén lǎo tōu xián qiě shì xián .yuè guò shí wǔ guāng míng shǎo ，rén dào zhōng nián wàn shì xiū. rén shēng bú mǎn bǎi ，cháng huái qiān suì yōu
已覆之水，收之实难。人生知足时常足，人老偷闲且是闲。月过十五光明少，人到中年万事休。人生不满百，常怀千岁忧。
jīn zhāo yǒu jiǔ jīn cháo zuì ，míng rì chóu lái míng rì yōu .lù féng xiǎn chù xū huí bì ，shì dào lín tóu bú zì yóu
今朝有酒今朝醉，明日愁来明日忧。路逢险处须回避，事到临头不自由。
xī huā xū jiǎn diǎn ，wú yuè bú shū tóu .dà dǐ xuǎn tā jī gǔ hǎo ，bú chá hóng fěn yě fēng liú .huáng hé shàng yǒu chéng qīng rì ，qǐ néng rén wú dé yùn shí ？nián qīng mò dào chūn guāng hǎo ，zhī pà qiū lái yǒu lěng shí
惜花须检点，无月不梳头。大抵选她肌骨好，不搽红粉也风流。黄河尚有澄清日，岂能人无得运时？年青莫道春光好，只怕秋来有冷时。
jiǔ zhài xún cháng chù chù yǒu ，rén shēng qī shí gǔ lái xī ！shí lái fēng sòng téng wáng gé ，yùn qùléi hōng jiàn fú bēi
酒债寻常处处有，人生七十古来稀！时来风送滕王阁，运去雷轰荐福碑。
shào zhuàng bú nǔ lì ，lǎo dà tú shāng bēi .kū mù féng chūn yóu zài fā ，rén wú liǎng shì zài shào nián.wèi wǎn xiān tóu sù ，jī míng zǎo kàn tiān
少壮不努力，老大徒伤悲。枯木逢春犹再发，人无两世再少年。未晚先投宿，鸡鸣早看天。
mò xiào tā rén lǎo ，zhōng xū hái dào lǎo .lǎo wú lǎo yǐ jí rén zhī lǎo ，yòu wú yòu yǐ jí rén zhī yòu .qī lǎo bú qī shǎo ，sān nián jiù gǎn dào
莫笑他人老，终须还到老。老吾老以及人之老，幼吾幼以及人之幼。欺老不欺少，三年就赶到。
guāng yīn sì jiàn ，rì yuè rú suō .jì dé shào nián qí zhú mǎ ，zhuǎn yǎn yòu shì bái tóu wēng .shì shì rú míng jìng ，qián chéng sì àn qī
光阴似箭，日月如梭。记得少年骑竹马，转眼又是白头翁。世事如明镜，前程似暗漆。
rén shēng yī shì ，rú jū guò xì .rén shēng yī shì ，cǎo mù yī qiū .gōng dào shì jiān wéi bái fà，guì rén tóu shàng bú céng ráo .hóng yán jīn rì suī qī wǒ ，bái fà tā shí bú fàng jūn
人生一世，如驹过隙。人生一世，草木一秋。公道世间为白发，贵人头上不曾饶。红颜今日虽欺我，白发他时不放君。
píng shí bú shāo xiāng ，lín shí bào fó jiǎo .xìng shēng tài píng wú shì rì ，kǒng fáng nián lǎo bú duō shí .xī yáng wú xiàn hǎo ，zhī kǒng bú duō shí
平时不烧香，临时抱佛脚。幸生太平无事日，恐防年老不多时。夕阳无限好，只恐不多时。
jiǔ hàn féng gān lín ，tā xiāng yù gù zhī ；dòng fáng huā zhú yè ，jīn bǎng tí míng shí .guó luàn sī liáng jiàng ，jiā pín sī liáng qī
久旱逢甘霖，他乡遇故知；洞房花烛夜，金榜题名时。国乱思良将，家贫思良妻。
rén zài jiā zhōng zuò ，huò cóng tiān shàng luò .dàn qiú xīn wú kuì ，bú pà yǒu hòu zāi .shān gāo bú suàn gāo ，rén xīn bǐ tiān gāo .bái shuǐ biànjiǔ mài ，hái xián zhū wú zāo
人在家中坐，祸从天上落。但求心无愧，不怕有后灾。山高不算高，人心比天高。白水变酒卖，还嫌猪无糟。
dì bú shēng wú míng zhī bèi ，tiān bú shēng wú lù zhī rén .dì bú zhǎng wú gēn zhī cǎo ，tiān bú shēng wú lù zhī rén
地不生无名之辈，天不生无路之人。地不长无根之草，天不生无禄之人。
bú pà sān shí ér sǐ ，zhī pà sǐ hòu wú míng .sān shí ér lì ，sì shí ér bú huò ，wǔ shí ér zhī tiān mìng ，liù shí ér ěr shùn
不怕三十而死，只怕死后无名。三十而立，四十而不惑，五十而知天命，六十而耳顺。
rén mìng zài tiān ，wù mìng zài rén .mìng zhōng zhī yǒu bā hé mǐ ，zǒu biàn tiān xià bú mǎn shēng .shuí rén zuò dé qiān nián zhǔ ，zhuǎn yǎn liú chuán bā bǎi jiā
人命在天，物命在人。命中只有八合米，走遍天下不满升。谁人做得千年主，转眼流传八百家。
shí lái yì jiè yín qiān liǎng ，yùn qù nán shē jiǔ bàn hú .zì jǐ wú yùn zhì ，què yuàn shì jiè nán .shì ér bú sǐ ，shì cái bú sàn .cái lái shēng wǒ yì ，wǒ qù shēng cái nán
时来易借银千两，运去难赊酒半壶。自己无运至，却怨世界难。是儿不死，是财不散。财来生我易，我去生财难。
xiū qǐ miào lái guǐ dōu lǎo ，shí dé chèng lái jiāng mài wán .shì kuān zé yuán ，tài jiǔ zé piān .gāo rén qiú dī yì ，dī rén qiú gāo nán
修起庙来鬼都老，拾得秤来姜卖完。事宽则圆，太久则偏。高人求低易，低人求高难。
lín wēi xǔ xíng shàn ，guò hòu xīn yòu biàn .tiān yì wéi kě yǐ rén huí ，mìng zǎo dìng kě yǐ xīn wǎn .xì chù bú duàn cū chù duàn ，huáng méi bú luò qīng méi luò
临危许行善，过后心又变。天意违可以人回，命早定可以心挽。细处不断粗处断，黄梅不落青梅落。
tiān hàn wù jiǎ zǐ ，rén qióng wù kǒu chǐ .bǎi suì wú duō rì ，guāng yīn néng jǐ shí ？dài yǒu yú ér jì rén ，zhōng wú jì rén zhī rì ；dài yǒu xián ér dú shū ，zhōng wú dú shū zhī shí
天旱误甲子，人穷误口齿。百岁无多日，光阴能几时？待有余而济人，终无济人之日；待有闲而读书，终无读书之时。
kū mù féng chūn yóu zài fā ，rén wú liǎng dù zài shào nián .sān shí bú lì ，sì shí jiàn è ，wǔ shí xiàng jiāng xún sǐ lù
枯木逢春犹再发，人无两度再少年。三十不立，四十见恶，五十相将寻死路。
四. 贫富
qián cái rú fèn tǔ ，rén yì zhí qiān jīn .mǎ xíng wú lì jiē yīn shòu ，rén bú fēng liú zhī wéi pín
钱财如粪土，仁义值千金。马行无力皆因瘦，人不风流只为贫。
hóng fěn jiā rén xiū shǐ lǎo ，fēng liú làng zǐ mò jiào pín .pín jū nào shì wú rén wèn ，fù zài shēn shān yǒu yuǎn qīn
红粉佳人休使老，风流浪子莫叫贫。贫居闹市无人问，富在深山有远亲。
yǒu qián dào zhēn yǔ ，wú qián yǔ bú zhēn .bú xìn dàn kàn yàn zhōng jiǔ ，bēi bēi xiān quàn yǒu qián rén
有钱道真语，无钱语不真。不信但看筵中酒，杯杯先劝有钱人。
rén qíng sì zhǐ zhāng zhāng báo ，shì shì rú qí jú jú xīn .lì wēi xiū fù zhòng ，yán qīng mò quàn rén .wú qián mò rù zhòng ，zāo nán mò xún qīn
人情似纸张张薄，世事如棋局局新。力微休负重，言轻莫劝人。无钱莫入众，遭难莫寻亲。
yù qiú shēng fù guì ，xū xià sǐ gōng fū .rén qíng sì shuǐ fèn gāo xià ，shì shì rú yún rèn juàn shū
欲求生富贵，须下死工夫。人情似水分高下，世事如云任卷舒。
mó dāo hèn bú lì ，dāo lì shāng rén zhǐ ；qiú cái hèn bú duō ，cái duō hài zì jǐ .yǒu fú shāng cái ，wú fú shāng jǐ
磨刀恨不利，刀利伤人指；求财恨不多，财多害自己。有福伤财，无福伤己。
jí cái mò jí shí ，yuàn shēng mò yuàn sǐ .fù guì duō yōu ，pín qióng zì zài .rén pín bú yǔ ，shuǐ píng bú liú
嫉财莫嫉食，怨生莫怨死。富贵多忧，贫穷自在。人贫不语，水平不流。
rén wú hèng cái bú fù ，mǎ wú yè cǎo bú féi .yīng xióng xíng xiǎn dào ，fù guì sì huā zhī .fù rén sī lái nián ，qióng rén xiǎng yǎn qián
人无横财不富，马无夜草不肥。英雄行险道，富贵似花枝。富人思来年，穷人想眼前。
shì shàng ruò yào rén qíng hǎo ，shē qù wù pǐn mò qǔ qián .shēng sǐ yǒu mìng ，fù guì zài tiān .ruò zhēng xiǎo lì ，biàn shī dà dào
世上若要人情好，赊去物品莫取钱。生死有命，富贵在天。若争小利，便失大道。
huáng jīn wèi wéi guì ，ān lè zhí qián duō .diǎn shí huà wéi jīn ，rén xīn yóu wèi zú.xìn le dǔ ，mài le wū
黄金未为贵，安乐值钱多。点石化为金，人心犹未足。信了赌，卖了屋。
hé lǐ kě zuò ，xiǎo lì bú zhēng jūn zǐ ān pín ，dá rén zhī mìng .rén wéi cái sǐ ，niǎo wéi shí wáng
合理可作，小利不争。君子安贫，达人知命。人为财死，鸟为食亡。
fù guì dìng yán yào yī fèn ，pín qióng bú bì wǎng sī liáng .rén qióng zhì duǎn ，mǎ shòu máo cháng .wàn shì qián shēn dìng ，fú shēng kōng zì máng
富贵定言要依分，贫穷不必枉思量。人穷志短，马瘦毛长。万事前身定，浮生空自忙。
liáng tián wàn qǐng ，rì shí yī shēng .dà shà qiān jiān ，yè mián bā chǐ .fù cóng shēng hé qǐ ，pín yīn bú suàn lái
良田万顷，日食一升。大厦千间，夜眠八尺。富从升合起，贫因不算来。
wàn shì bú yóu rén jì jiào ，yī shēng dōu shì mìng ān pái .màn xíng jí xíng ，nì qǔ shùn qǔ .mìng zhōng zhī yǒu rú xǔ cái ，sī háo bú kě yǒu shǎn shī
万事不由人计较，一生都是命安排。慢行急行，逆取顺取。命中只有如许财，丝毫不可有闪失。
jiàn rén fù guì shēng huān xǐ ，mò bǎ xīn tóu sì huǒ shāo .zhēng dé māo ér ，shī què niú jiǎo .mò yuàn tiān lái mò yuàn rén ，wǔ xíng bā zì mìng shēng chéng
见人富贵生欢喜，莫把心头似火烧。争得猫儿，失却牛脚。莫怨天来莫怨人，五行八字命生成。
mò yuàn zì jǐ qióng ，qióng yào qióng dé gàn jìng ;mò xiàn tā rén fù ，fù yào fù dé qīng gāo .bié rén qí mǎ wǒ qí lǘ ，zǎi xì sī liàng wǒ bú rú
莫怨自己穷，穷要穷得干净;莫羡他人富，富要富得清高。别人骑马我骑驴，仔细思量我不如。
dài wǒ huí tóu kàn ，hái yǒu tiāo jiǎo hàn .lù shàng yǒu jī rén ，jiā zhōng yǒu shèng fàn .rén qīn cái bú qīn ，cái lì yào fèn qīng
待我回头看，还有挑脚汉。路上有饥人，家中有剩饭。人亲财不亲，财利要分清。
pín hán xiū yào yuàn ，bǎo guì bú xū jiāo .bài jiā zǐ dì huī jīn rú tǔ ，pín jiā zǐ dì jī tǔ chéng jīn
贫寒休要怨，宝贵不须骄。败家子弟挥金如土，贫家子弟积土成金。
ù guì fēi guān tiān dì ，huò fú bú shì guǐ shén .qīng jiǔ hóng rén liǎn ，cái bó dòng rén xīn ！yǒu qián néng shuō huà ，wú qián huà bú líng
富贵非关天地，祸福不是鬼神。清酒红人脸，财帛动人心！有钱能说话，无钱话不灵。
qiān guàn mǎi tián ，wàn guàn jié lín .rén qíng sòng pǐ mǎ ，mǎi mài bú ráo zhēn ！pín mò yǔ fù dòu ，fù mò yǔ guān zhēng
千贯买田，万贯结邻。人情送匹马，买卖不饶针！贫莫与富斗，富莫与官争！
wèi fù xiān fù zhōng bú fù ，wèi pín xiān pín zhōng bú pín .shǎo dāng shǎo qǔ ，shǎo shū dāng yíng ！jun1 zǐ qiān qián bú jì jiǎo ，xiǎo rén yī qián nǎo rén xīn
未富先富终不富，未贫先贫终不贫。少当少取，少输当赢！君子千钱不计较，小人一钱恼人心。
miào yào nán yī yuàn nì bìng ，hún cái bú fù qióng mìng rén .sān pín sān fù bú dào lǎo ，shí nián xīng bài duō shǎo rén
妙药难医怨逆病，混财不富穷命人。三贫三富不到老，十年兴败多少人！
mǎi huò mǎi dé zhēn ，shé běn shé dé qīng .rénqiáng bú rú huò qiáng ，jià gāo bú rú kǒu biàn .huì mǎi mǎi pà rén ，huì mài mài pà rén
买货买得真，折本折得轻。人强不如货强，价高不如口便。会买买怕人，会卖卖怕人。
qióng mò shī zhì ，fù mò diān kuáng .rén wéi cái sǐ ，niǎo wéi shí wáng .rén bú wéi jǐ ，tiān zhū dì miè
穷莫失志，富莫癫狂。人为财死，鸟为食亡。人不为己，天诛地灭。
cái jiāo zhě mì ，cái jìn zhě shū .shāng gǔ mǎi mài rú shī shě ，mǎi mài gōng píng rú jī dé .zhǎo qián yóu rú zhēn tiāo tǔ ，yòng qián yóu rú shuǐ tuī shā
财交者密，财尽者疏。商贾买卖如施舍，买卖公平如积德。找钱犹如针挑土，用钱犹如水推沙！
wén qián bī sǐ yīng xióng hàn ，cái bú guī shēn qià shì wú .níng mài xiàn èr ，mò mài shē sān .zuàn qián wǎng qián suàn ，shé běn wǎng hòu suàn .xiǎo xiǎo shēng yì zuàn dà qián ，qī shí èr háng chū zhuàng yuán
文钱逼死英雄汉，财不归身恰是无。宁卖现二，莫卖赊三。赚钱往前算，折本往后算。小小生意赚大钱，七十二行出状元。
jiè zhài jīng shāng ，mài tián huán zhài ；shē qián qǐ wū ，mài wū huán qián .rén shàng shí kǒu nán pán ，zhàng shàng wàn yuán nán huán
借债经商，卖田还债；赊钱起屋，卖屋还钱。人上十口难盘，帐上万元难还。
yǒu qián jiù shì nán zǐ hàn ，wú qián jiù shì hàn zǐ nán .rén wú xǐ sè xiū kāi diàn ，shì bú suí xīn mò yuàn tiān
有钱就是男子汉，无钱就是汉子难。人无喜色休开店，事不遂心莫怨天。
dōng wū wèi bǔ xī wū pò ，qián zhàng wèi huán hòu yòu tuō .jīn nián yòu shuō míng nián fù ，dài dào míng nián chà bú du
东屋未补西屋破，前帐未还后又拖。今年又说明年富，待到明年差不多。
mó dāo hèn bú lì ，dāo lì shāng rén zhǐ ;qiú cái hèn bú duō ，cái duō zhōng lèi jǐ
磨刀恨不利，刀利伤人指;求财恨不多，财多终累己。
五. 亲疏
shì qīn bú sì qīn ，fēi qīn què sì qīn .měi bú měi ，shān zhōng shuǐ ；qīn bú qīn ，gù xiāng rén
是亲不似亲，非亲却似亲。美不美，山中水；亲不亲，故乡人。
yuǎn shuǐ nán jiù jìn huǒ ，yuǎn qīn bú rú jìn lín .yǒu chá yǒu jiǔ duō xiōng dì ，jí nàn hé céng jiàn yī rén
远水难救近火，远亲不如近邻。有茶有酒多兄弟，急难何曾见一人？
jiǔ zhù lìng rén jiàn ，pín lái qīn yě shū .zài jiā yóu fù ，chū jià cóng fū .chī rén wèi fù ，xián nǚ jìng fū
久住令人贱，频来亲也疏。在家由父，出嫁从夫。痴人畏妇，贤女敬夫。
xiǎo shí shì xiōng dì ，zhǎng dà gè xiāng lǐ .tiān xià lǐ yí wú qióng ，yī rén zhī shí yǒu xiàn .yī rén bú dé èr rén jì ，sòng jiāng nán jié wàn rén yuán
小时是兄弟，长大各乡里。天下礼仪无穷，一人知识有限。一人不得二人计，宋江难结万人缘。
六. 环境
nào shì zhèng qián ，jìng chù ān shēn .jìn shuǐ lóu tái xiān dé yuè ，xiàng yáng huā mù zǎo féng chūn .zhī hèn zhī wú yè ，mò yuàn tài yáng piān .chéng mén shī huǒ ，yāng jí chí yú
闹市挣钱，静处安身。近水楼台先得月，向阳花木早逢春。只恨枝无叶，莫怨太阳偏。城门失火，殃及池鱼。
tíng qián shēng ruì cǎo ，hǎo shì bú rú wú .zhú lí máo shě fēng guāng hǎo ，dào yuàn sēng fáng zhōng bú rú .dào yuàn yíng xiān kè ，shū táng yǐn xiàng rú
庭前生瑞草，好事不如无。竹篱茅舍风光好，道院僧房终不如。道院迎仙客，书堂隐相儒。
tíng zāi qī fèng zhú ，chí yǎng huà lóng yú .qiáng yǒu féng ，bì yǒu ěr .hǎo shì bú chū mén ，huài shì chuán qiān lǐ
庭栽栖凤竹，池养化龙鱼。墙有缝，壁有耳。好事不出门，坏事传千里。
yǒu huā fāng zhuó jiǔ ，wú yuè bú dēng lóu .shēn shān bì jìng cáng lǎo hǔ ，dà hǎi zhōng xū nà xì liú
有花方酌酒，无月不登楼。深山毕竟藏老虎，大海终须纳细流。
liú dé wǔ hú míng yuè zài ，bú chóu wú chù xià jīn gōu .xiū bié yǒu yú chù ，mò liàn qiǎn tān tóu
留得五湖明月在，不愁无处下金钩。休别有鱼处，莫恋浅滩头。
lóng yóu qiǎn shuǐ zāo xiā xì ，hǔ luò píng yuán bèi quǎn qī .hé dé lín lǐ hǎo ，yóu rú shí piàn bǎo
龙游浅水遭虾戏，虎落平原被犬欺。和得邻里好，犹如拾片宝。
jiā zhōng bú hé lín lǐ qī ，lín lǐ bú hé shuō shì fēi .yīn fēng chuī huǒ ，yòng lì bú duō .bú yīn yú fù yǐn ，zěn dé jiàn bō tāo
家中不和邻里欺，邻里不和说是非。因风吹火，用力不多。不因渔父引，怎得见波涛。
tiān shí bú rú dì lì ，dì lì bú rú rén hé 。shì jiān hǎo yǔ shū tán jìn ，tiān xià míng shān sēng zhàn duō
天时不如地利，地利不如人和。世间好语书谈尽，天下名山僧占多。
chù chù lǜ yáng kān jì mǎ ，jiā jiā yǒu lù tōng cháng ān .yàn jìng hái sī xuān ，xián xuān yòu yì shān .zì cóng xīn dìng hòu ，wú chù bú ān rán
处处绿杨堪系马，家家有路通长安。厌静还思喧，嫌喧又忆山。自从心定后，无处不安然。
diǎn tǎ qī céng ，bú rú àn chù yī dēng .miè què xīn tóu huǒ ，tī qǐ fó qián dēng .zhòng xīng lǎng lǎng ，bú rú gū yuè dú míng
点塔七层，不如暗处一灯。灭却心头火，剔起佛前灯。众星朗朗，不如孤月独明。
dé rěn qiě rěn ，dé nài qiě nài ，bú rěn bú nài ，xiǎo shì chéng zāi .zuò shàng kè cháng mǎn ，bēi zhōng jiǔ bú kōn
得忍且忍，得耐且耐，不忍不耐，小事成灾。座上客常满，杯中酒不空。
wū lòu yòu zāo lián yè yǔ ，xíng chuán piān yù dǎ tóu fēng .zì jiā xīn lǐ jí ，tā rén wèi zhī máng .jìn hé bú dé wǎng shǐ shuǐ ，jìn shān bú dé wǎng shāo chái
屋漏又遭连夜雨，行船偏遇打头风。自家心里急，他人未知忙。近河不得枉使水，近山不得枉烧柴。
yī fū dāng guān ，wàn fū mò kāi .bái yún běn shì wú xīn wù ，què bèi qīng fēng yǐn chū lái .zhū chén yuān ér chuān mèi ，yù yùn shí ér shān huī
一夫当关，万夫莫开。白云本是无心物，却被清风引出来。珠沉渊而川媚，玉韫石而山辉。
nìng zuò tài píng quǎn ，mò zuò lí luàn rén ！dàn zhī jiāng hú zhě ，dōu shì bó mìng rén .jìn zhū zhě chì ，jìn mò zhě hēi
宁做太平犬，莫做离乱人！但知江湖者，都是薄命人。近朱者赤，近墨者黑。
wǔ bǎi nián qián gòng yī jiā ，bú tóng zǔ zōng yě tóng huá ！huò lí xiāng guì ，rén lí xiāng jiàn .shù nuó sǐ ，rén nuó huó
五百年前共一家，不同祖宗也同华！货离乡贵，人离乡贱。树挪死，人挪活。
zài jiā qiān rì hǎo ，chū mén chù chù nán .kào shān chī shān ，zhǒng tián chī tián .shí yuè tān tóu zuò ，yī rì xià jiǔ tān
在家千日好，出门处处难。靠山吃山，种田吃田。十月滩头坐，一日下九滩。
bú huì fú shuǐ yuàn hé wān ，bú huì lí tián yuàn jiā dān .jìn shuǐ zhī yú xìng ，jìn shān shí niǎo yīn .měi bú měi ，xiāng zhōng shuǐ ;qīn bú qīn ，gù xiāng rén
不会凫水怨河湾，不会犁田怨枷担。近水知鱼性，近山识鸟音。美不美，乡中水;亲不亲，故乡人。
gē bú duàn de qīn ，lí bú kāi de lín .shēn shān bì jìng cáng měng hǔ ，dà hǎi zhōng xū nà xì liú .dēng gāo bì zì bēi ，ruò shè yuǎn bì zì ěr
割不断的亲，离不开的邻。深山毕竟藏猛虎，大海终须纳细流。登高必自卑，若涉远必自迩。
wù xià xué ér shàng dá ，wú shě jìn ér qū yuǎn .mín wéi bāng běn ，běn gù bāng níng .ān jū bǎo shí ，tiān xià tài píng
务下学而上达，毋舍近而趋远。民为邦本，本固邦宁。安居饱食，天下太平。
bǎo hù huán jìng ，rén rén yǒu zé .shù mù chéng yīn ，kōng qì qīng xīn .lǜ le dà dì ，rùn le rén xīn .gōng zài dāng dài ，zào fú zǐ sūn .lǜ shuǐ qīng shān ，jiù shì jīn shānyín shān
保护环境，人人有责。树木成阴，空气清新。绿了大地，润了人心。功在当代，造福子孙。绿水青山，就是金山银山。
shān shàng shù mù guāng ，shān xià zǒu ní jiāng .zhì shān zhì shuǐ bú zāi shù ，yǒu tǔ yǒu shuǐ bǎo bú zhù .zhí shù zào lín zhèn fēng shā ，biàn dì dōu shì hǎo zhuāng jià
山上树木光，山下走泥浆。治山治水不栽树，有土有水保不住。植树造林镇风沙，遍地都是好庄稼。
七.克己
zé rén zhī xīn zé jǐ ，shù jǐ zhī xīn shù rén .shǒu kǒu rú píng ，fáng yì rú chéng .nìng kě rén fù wǒ ，qiē mò wǒ fù rén
责人之心责己，恕己之心恕人。守口如瓶，防意如城。宁可人负我，切莫我负人。
píng shēng bú zuò zhòu méi shì ，shì shàng yīng wú qiē chǐ rén .chū jiā rú chū ，chéng fó yǒu yú
平生不做皱眉事，世上应无切齿人。出家如初，成佛有余。
nìng kě zhèng ér bú zú ，bú kě xié ér yǒu yú .nìng kě xìn qí yǒu ，bú kě xìn qí wú
宁可正而不足，不可邪而有余。宁可信其有，不可信其无。
mìng lǐ yǒu shí zhōng xū yǒu ，mìng lǐ wú shí mò qiáng qiú .sān sī ér xíng ，zài sī kě yǐ
命里有时终须有，命里无时莫强求。三思而行，再思可矣。
ruò yào rén bú zhī ，chú fēi jǐ mò wéi .wéi rén bú zuò kuī xīn shì ，bàn yè qiāo mén xīn bú jīng
若要人不知，除非己莫为。为人不做亏心事，半夜敲门心不惊。
dòng kǒu bú rú qīn wéi ，qiú rén bú rú qiú jǐ .zhī wǒ zhě wèi wǒ xīn yōu ，bú zhī wǒ zhě wèi wǒ hé qiú
动口不如亲为，求人不如求己。知我者谓我心忧，不知我者谓我何求？
zhī zú cháng zú ，zhōng shēn bú rǔ ；zhī zhǐ cháng zhǐ ，zhōng shēn bú chǐ .rěn dé yī shí zhī qì ，miǎn dé bǎi rì zhī yōu .jìn lái xué dé wū guī fǎ ，dé suō tóu shí qiě suō tóu
知足常足，终身不辱；知止常止，终身不耻。忍得一时之气，免得百日之忧。近来学得乌龟法，得缩头时且缩头。
qù shí zhōng xū qù ，zài sān liú bú zhù .rěn yī jù ，xī yī nù ，ráo yī zhāo ，tuì yī bù
去时终须去，再三留不住。忍一句，息一怒，饶一着，退一步。
dé chǒng sī rǔ ，jū ān sī wēi .niàn niàn yǒu rú lín dí rì ，xīn xīn cháng sì guò qiáo shí
得宠思辱，居安思危。念念有如临敌日，心心常似过桥时。
xǔ rén yī wù ，qiān jīn bú yí .rù mén xiū wèn róng kū shì ，qiě kàn róng yán biàn dé zhī
许人一物，千金不移。入门休问荣枯事，且看容颜便得知。
xī què léi tíng zhī nù ，bà què hǔ bào zhī wēi .ráo rén suàn zhī běn ，shū rén suàn zhī jī
息却雷霆之怒，罢却虎豹之威。饶人算知本，输人算知机。
ráo rén bú shì chī rén ，chī rén bú huì ráo rén .shā rén yī wàn ，zì sǔn sān qiān .jiàng xiàng chǎng zhōng kān zǒu mǎ ，zǎi xiàng dù nèi hǎo chēng chuán
饶人不是痴人，痴人不会饶人。杀人一万，自损三千。将相场中堪走马，宰相肚内好撑船。
fán shì yào hǎo ，xū wèn sān lǎo .yù yǐn jiǔ shí xū fáng zuì ，dé gāo gē chù qiě gāo gē .wú qiú dào chù rén qíng hǎo ，bú yǐn rèn tā jiǔ jià gāo
凡事要好，须问三老。遇饮酒时须防醉，得高歌处且高歌。无求到处人情好，不饮任他酒价高。
zhī shì shǎo shí fán nǎo shǎo ，shí rén duō chùshìfēi duō .qiáng zhōng gèng yǒu qiáng zhōng shǒu ，è rén xū yòng è rén mó
知事少时烦恼少，识人多处是非多。强中更有强中手，恶人须用恶人磨。
huì shǐ bú zài jiā fù háo ，fēng liú bú yòng yī zhuó jiā .nǐ jí tā wèi jí ，rén xián xīn bú xián .yòng xīn jì jiào bān bān cuò ，tuì hòu sī liáng shì shì kuān
会使不在家富豪，风流不用衣着佳。你急他未急，人闲心不闲。用心计较般般错，退后思量事事宽。
sè jí shì kōng ，kōng jí shì sè .shuǎng kǒu shí duō piān zuò bìng ，kuài xīn shì guò kǒng zāo yāng .rén shēng zhī huì liáng rén duǎn ，hé bú huí tóu bǎ zì liáng
色即是空，空即是色。爽口食多偏作病，快心事过恐遭殃。人生只会量人短，何不回头把自量？
zhái lǐ rán huǒ ，yān qì chéng yún .yǐ zhí bào yuàn ，zhī ēn bào ēn .gēn shēn bú pà fēng yáo dòng ，shù zhèng hé chóu yuè yǐng xié
宅里燃火，烟气成云。以直报怨，知恩报恩。根深不怕风摇动，树正何愁月影斜。
liàng dà huò bú zài ，jī shēn huò yì shēn .gé bì qǐ wú ěr ，chuāng wài qǐ wú rén ？cái kě yǎng shēng xū zhù yì ，shì bú guān jǐ bú láo xīn
量大祸不在，机深祸亦深。隔壁岂无耳，窗外岂无人？财可养生须注意，事不关己不劳心。
pà shì rěn shì bú shēng shì zì rán wú shì ；píng xīn jìng xīn bú qī xīn hé děng fàng xīn ！zì zhòng zhě rán hòu rén zhòng ，rén qīng zhě biàn shì zì qīng .zì shēn bú jǐn ，rǎo luàn sì lín
怕事忍事不生事自然无事；平心静心不欺心何等放心！自重者然后人重，人轻者便是自轻。自身不谨，扰乱四邻。
zhī zhǐ zì dāng chū wàng xiǎng ，ān pín xū shì jìn shē xīn .cāng yíng bú dīng wú féng dàn ，yáo yán bú zhǎo jǐn shèn rén
知止自当出妄想，安贫须是禁奢心。苍蝇不叮无缝蛋，谣言不找谨慎人。
tiān shēng yī rén ，dì shēng yī xué .wǒ bú rú rén wǒ wú qí fú ，rén bú rú wǒ wǒ cháng zhī zú ！yī yán ér ràng tā rén zhī huò ，yī fèn ér zhé píng shēng zhī fú
天生一人，地生一穴。我不如人我无其福，人不如我我常知足！一言而让他人之祸，一忿而折平生之福。
rù mén luè hǔ yì ，kāi kǒu gào rén nán .shǒu zhǐ yào wǎng nèi piě ，jiā chǒu bú kě wài chuá.。dǎn dà bú rú dǎn xiǎo ，xīn kuān shèn rú wū kuān
入门掠虎易，开口告人难。手指要往内撇，家丑不可外传。胆大不如胆小，心宽甚如屋宽。
tā mǎ mò qí ，tā gōng mò wǎn .yào zhī xīn fù shì ，dàn tīng kǒu zhōng yán .nìng zài rén qián quán bú huì ，mò zài rén qián huì bú quán
他马莫骑，他弓莫挽。要知心腹事，但听口中言。宁在人前全不会，莫在人前会不全。
shēng jiù mù tóu zào jiù chuán ，kǎn de méi dé chē de yuán .xīn bú dé mǎn ，shì bú dé quán .mò dào zuò zhōng ān lè shǎo ，xū zhī shì shàng kǔ qíng duō
生就木头造就船，砍的没得车的圆。心不得满，事不得全。莫道坐中安乐少，须知世上苦情多。
chǔ fù guì dì ，yào jīn chí pín jiàn de tòng yǎng ，dāng shào zhuàng shí ，xū tǐ niàn shuāi lǎo de xīn suān .zé rén zhī xīn zé jǐ ，ài jǐ zhī xīn ài rén
处富贵地，要矜持贫贱的痛痒，当少壮时，须体念衰老的辛酸。责人之心责己，爱己之心爱人。
suí shí mò qǐ qū shí niàn ，tuō sú xiū cún jiǎo sú xīn .qǐ néng jìn rú rén yì ，dàn qiú wú kuì rén xīn
随时莫起趋时念，脱俗休存矫俗心。岂能尽如人意，但求无愧人心。
piān tīng zé àn ，jiān tīng zé míng .ěr wén shì xū ，yǎn jiàn shì shí .lián guān kě zhuó tān quán shuǐ ，zhì shì bú shòu jiē lái shí
偏听则暗，兼听则明。耳闻是虚，眼见是实。廉官可酌贪泉水，志士不受嗟来食。
rèn zhēn hái zì zài ，zuò jiǎ fèi gōng fū .shì fēi zhāo zhāo yǒu ，bú tīng zì rán wú .cōng míng chěng jìn ，rě huò zhāo zāi .kè jǐ zhě ，chù shì jiē chéng yào shí ;yóu rén zhě ，qǐ kǒu jí shì gē máo
认真还自在，作假费功夫。是非朝朝有，不听自然无。聪明逞尽，惹祸招灾。克己者，触事皆成药石;尤人者，启口即是戈矛。
shēn yù chū fán lóng wài ，xīn yào zài qiāng zǐ lǐ .wù piān xìn ér wéi jiān suǒ qī ，wù zì rèn ér wéi qì suǒ shǐ
身欲出樊笼外，心要在腔子里。勿偏信而为奸所欺，勿自任而为气所使。
shǐ kǒu bú rú zì zǒu ，qiú rén bú rú qiú jǐ .wàn shì mò yú qiú rén nán ，qiú rén bú rú qiú jǐ .jìn bù biàn sī tuì bù ，zhuó shǒu xiān tú fàng shǒu
使口不如自走，求人不如求己。万事莫于求人难，求人不如求己。进步便思退步，着手先图放手。
zé shàn wù guò gāo ，dāng sī qí kě cóng .gōng è wù tài yán ，yào shǐ qí kě shòu .hé qì zhì xiáng ，guāi qì zhì lì .wán rén sàng dé ，wán wù sàng zhì
责善勿过高，当思其可从。攻恶勿太严，要使其可受。和气致祥，乖气致戾。玩人丧德，玩物丧志。
xiān xué nài fán ，qiē mò shǐ qì .xìng zào xīn cū ，yī shēng bú jì .dé shí mò kuā néng ，bú yù xiū dù shì .wù shèng zé bì shuāi ，yǒu lóng hái yǒu tì
先学耐烦，切莫使气。性躁心粗，一生不济。得时莫夸能，不遇休妒世。物盛则必衰，有隆还有替。
lù jìng zè chù ，liú yī bù yǔ rén xíng ;zī wèi nóng shí ，jiǎn sān fèn ràng rén shì .xìng tiān chéng chè ，jí jī cān kě yǐn ，wú fēi kāng jì shēn cháng
路径仄处，留一步与人行;滋味浓时，减三分让人嗜。性天澄澈，即饥餐渴饮，无非康济身肠;
xīn dì chén mí ，zòng yǎn jì tán xuán ，zǒng shì bō nòng jīng pò .zhī lán shēng yú shēn lín ，bú yǐ wú rén ér bú fāng ;jūn zǐ xiū qí dào dé ，bú wéi qióng kùn ér gǎi jiē
心地沉迷，纵演偈谈玄，总是播弄精魄。芝兰生于深林，不以无人而不芳;君子修其道德，不为穷困而改节。
八. 识人
ruò yào duàn jiǔ fǎ ，xǐng yǎn kàn zuì rén .jiǔ zhōng bú yǔ zhēn jūn zǐ ，cái shàng fēn míng dà zhàng fū .guān qí bú yǔ zhēn jūn zǐ ，luò zǐ wú huǐ dà zhàng fū
若要断酒法，醒眼看醉人。酒中不语真君子，财上分明大丈夫。观棋不语真君子，落子无悔大丈夫。
máng máng sì hǎi rén wú shù ，nǎ gè nán ér shì zhàng fū ？shuǐ zhì qīng zé wú yú ，rén tài jí zé wú zhì .zhì zhě jiǎn bàn ，yú zhě quán wú
茫茫四海人无数，哪个男儿是丈夫？水至清则无鱼，人太急则无智。智者减半，愚者全无。
zéi shì xiǎo rén ，zhì guò jūn zǐ .jūn zǐ gù qióng ，xiǎo rén qióng sī làn yǐ .bú yǐ wǒ wéi dé ，fǎn yǐ wǒ wéi chóu
贼是小人，智过君子。君子固穷，小人穷斯滥矣。不以我为德，反以我为仇。
nìng kě zhí zhōng qǔ ，bú kě qǔ zhōng qiú .rén wú yuǎn lǜ ，bì yǒu jìn yōu .dàn jiāng lěng yǎn guān páng xiè ，kàn nǐ héng xíng dào jǐ shí
宁可直中取，不可曲中求。人无远虑，必有近忧。但将冷眼观螃蟹，看你横行到几时！
wěn de bú gǔn ，gǔn de bú wěn .zhī yīn shuō yǔ zhī yīn tīng ，bú shì zhī yīn mò yǔ tán .tā rén guān huā ，bú shè nǐ mù .tā rén lù lù ，bú shè nǐ zú
稳的不滚，滚的不稳。知音说与知音听，不是知音莫与谈。他人观花，不涉你目。他人碌碌，不涉你足。
mò bǎ zhēn xīn kōng jì jiǎo ，wǔ xíng bú shì zhè tí mù.shì wéi zhī jǐ zhě sǐ ，nǚ wéi yuè jǐ zhě róng .
莫把真心空计较，五行不是这题目。士为知己者死，女为悦己者容。
fán rén bú kě mào xiàng ，hǎi shuǐ bú kě dǒu liáng.hāo cǎo zhī xià ，huò yǒu lán xiāng.máo cí zhī wū ，huò yǒu gōng wáng
凡人不可貌相，海水不可斗量。蒿草之下，或有兰香。茅茨之屋，或有公王。
wú xiàn zhū mén shēng è piǎo ，jǐ duō bái wū chū gōng qīng .jūnzǐ huái xíng ，xiǎo rén huái huì .guó qīng cái zǐ guì ，jiā fù xiǎo ér jiāo
无限朱门生饿殍，几多白屋出公卿。君子怀刑，小人怀惠。国清才子贵，家富小儿娇。
guó luàn sī liáng jiàng ，jiā pín sī liáng qī .jīn píng huǒ liàn fāng zhī sè ，yǔ rén jiāo cái biàn zhī xīn .yán liáng shì tài ，fù guì gèng shèn yú pín jiàn ；jí dù rén xīn ，gǔ ròu gèng shèn yú wài rén
国乱思良将，家贫思良妻。金凭火炼方知色，与人交财便知心。炎凉世态，富贵更甚于贫贱；嫉妒人心，骨肉更甚于外人！
jiā pín chū xiào zǐ ，guó luàn xiǎn zhōng chén ！luàn shì chū yīng xióng ，zhì shì chū néng chén .bú pà fāng zhōng dǎ sǐ rén ，zhī zhī fāng zhōng wú hǎo rén
家贫出孝子，国乱显忠臣！乱世出英雄，治世出能臣。不怕方中打死人，只知方中无好人。
zhī zhī chuán shàng yǒu shāo gōng ，tiān zǐ zú xià yǒu pín qīn .mǎn hú quán bú xiǎng ，bàn hú xiǎng dīng dāng .nán zǐ wú zhì chún tiě wú gāng ，nǚ zǐ wú zhì làn cǎo wú ráng
只只船上有梢公，天子足下有贫亲。满壶全不响，半壶响叮当。男子无志纯铁无钢，女子无志烂草无瓤。
sè jiāo zhě qīn ，sè shuāi zhě shū .chū mén kàn tiān sè ，jìn mén kàn liǎn sè .zì jǐ diē dǎo zì jǐ pá ，wàng rén fú chí dōu shì jiǎ
色娇者亲，色衰者疏。出门看天色，进门看脸色。自己跌倒自己爬，望人扶持都是假。
jūnzǐ qiān lǐ tóng zhōu ，xiǎo rén gé qiáng yì sù .nán wú liáng yǒu bú zhī jǐ zhī yǒu guò ，nǚ wú míng jìng bú zhī miàn zhī jīng cū
君子千里同舟，小人隔墙易宿。男无良友不知己之有过，女无明镜不知面之精粗。
rén pà sān jiàn miàn ，shù pà yī mò xiàn .cūn fū yìng sì tiě ，guāng gùn ruǎn rú mián .bú shì chēng chuán shǒu ，zěn gǎn ná gāo gān
人怕三见面，树怕一墨线。村夫硬似铁，光棍软如棉。不是撑船手，怎敢拿篙竿！
jié jiāo yī rén nán shàng nán ，dé zuì yī rén yī shí jiān .hǎo hàn mò bèi rén shí pò ，kàn pò bú zhí bàn wén qián
结交一人难上难，得罪一人一时间。好汉莫被人识破，看破不值半文钱。
rén shàng yī bǎi ，xíng xíng sè sè ；rén shàng yī bǎi ，shǒu yì qí quán .nán zhě bú huì ，huì zhě bú nán .zhī jǐ zhī bǐ ，jiāng xīn bǐ xīn
人上一百，形形色色；人上一百，手艺齐全。难者不会，会者不难。
知己知彼，将心比心。
lù yáo zhī mǎ lì ，rì jiǔ jiàn rén xīn .shuǐ zhì qīng ，zé wú yú ;rén zhì chá ，zé wú tú .yòng rén bú yí kè ，kè zé sī xiào zhě qù ;jiāo yǒu bú yí làn ，làn zé gòng yú zhě lái.jí fēng zhī jìn cǎo ,liè huǒ liàn zhēn jīn. bǎn dàng shí zhōng chén 。guó nán sī liáng jiàng
路遥知马力，日久见人心。水至清，则无鱼;人至察，则无徒。用人不宜刻，刻则思效者去;交友不宜滥，滥则贡谀者来。疾风知劲草,烈火炼真金.板荡识忠臣,国难思良将。
jū shì qí suǒ qīn ，dá shì qí suǒ jǔ ;fù shì qí suǒ bú wéi ，pín shì qí suǒ bú qǔ .jūn zǐ ài cái ，qǔ zhī yǒu dào ;xiǎo rén fàng lì ，bú gù tiān lǐ
居视其所亲，达视其所举;富视其所不为，贫视其所不取。君子爱财，取之有道;小人放利，不顾天理。
mén nèi yǒu jūn zǐ ，mén wài jūn zǐ zhì ;mén nèi yǒu xiǎo rén ，mén wài xiǎo rén zhì .jūn zǐ zhī jiāo dàn yǐ chéng ，xiǎo rén zhī jiāo gān yǐ huài
门内有君子，门外君子至;门内有小人，门外小人至。君子之交淡以成，小人之交甘以坏。
ài rén zhě ，rén héng ài .jìng rén zhě ，rén héng jìng 。sǔn yǒu jìng ér yuǎn ，yì yǒu qīn ér jìng .shàn yǔ rén jiāo ，jiǔ ér néng jìng
爱人者，人恒爱。敬人者，人恒敬。损友敬而远，益友亲而敬。善与人交，久而能敬。
yì zhě sān yǒu ，sǔn zhě sān yǒu. yǒu zhí ，yǒu liàng ，yǒu duō wén ，yì yǐ .yǒu biàn pì ，yǒu shàn róu ，yǒu biàn nìng ，sǔn yǐ
益者三友，损者三友。友直，友谅，友多闻，益矣。友便辟，友善柔，友便佞，损矣。
jūn zǐ zhī jiāo dàn rú shuǐ ，xiǎo rén zhī jiāo gān ruò lǐ 。dòu jiǎo kāi huā téng qiān téng ，péng yǒu xiàng chù xīn lián xīn
君子之交淡如水，小人之交甘若醴。豆角开花藤牵藤，朋友相处心连心。
九. 施舍
jiù rén yī mìng ，shèng zào qī jí fú tú 。fàng zhài rú shī ，shōu zhài rú tǎo 。gào zhuàng tǎo qián ，hǎi dǐ mō yán
救人一命，胜造七级浮屠。放债如施，收债如讨。告状讨钱，海底摸盐。
十. 礼法
rén xīn sì tiě ，guān fǎ rú lú .shàn huà bú zú ，è huà yǒu yú .jù fǎ zhāo zhāo lè ，qī gōng rì rì yōu
人心似铁，官法如炉。善化不足，恶化有余。惧法朝朝乐，欺公日日忧。
dàn néng shǒu běn fèn ，zhōng shēn wú fán nǎo .dà jiā zuò shì xún cháng ，xiǎo jiā zuò shì huāng zhāng .dà jiā lǐ yì jiāo zǐ dì ，xiǎo jiā xiōng è xùn ér láng
但能守本分，终身无烦恼。大家做事寻常，小家做事慌张。大家礼义教子弟，小家凶恶训儿郎。
jūnzǐ ài cái ，qǔ zhī yǒu dào zhēn fù ài sè ，nà zhī yǐ lǐ .rén ér wú xìn ，búxūlǐzhīyīré dàohǎo ，qiān rén chuán zhī
君子爱财，取之有道。贞妇爱色，纳之以礼。人而无信，不须礼之。
一人道好，千人传之。
yáng yǒu guì rǔ zhī ēn ，yā yǒu fǎn bǔ zhī yì .xiào shùn hái shēng xiào shùn zǐ ，wǔ nì hái shēng wǔ nì ér
羊有跪乳之恩，鸦有反哺之义。孝顺还生孝顺子，忤逆还生忤逆儿。
bú xìn dàn kàn yán qián shuǐ ，diǎn diǎn dī dī jiù chí wō .xíng shì cún dé ，mò wèn qián chéng .wàn shì quàn rén xiū mán mèi ，jǔ tóu sān chǐ yǒu shén míng
不信但看檐前水，点点滴滴旧池窝。行事存德，莫问前程。万事劝人休瞒昧，举头三尺有神明。
qī lǎo bú qī shào ，sān nián jiù gǎn dào.qī lǎo mò qī xiǎo ，qī rén xīn bú míng .shā rén kě wù，qíng lǐ bú róng .lǐ yì shēng yú fù zú ，dào zéi chū yú pín qióng
欺老不欺少，三年就赶到。欺老莫欺小，欺人心不明。杀人可恶，情理不容。礼义生于富足，盗贼出于贫穷。
shùn tiān zhě chāng ，nì tiān zhě wáng .yǒu fú zhě chāng ，wú fú zhě wáng 。qiān lǐ sòng é máo ，lǐ qīng qíng yì zhòng
顺天者昌，逆天者亡。有福者昌，无福者亡。千里送鹅毛，礼轻情义重。
qiān jīng wàn diǎn ，xiào yì wéi xiān .jiā zhōng wú cái zǐ ，guān cóng hé chù lái ？cí bú zhǎng bīng ，yì bú zhǎng cái
千经万典，孝义为先。家中无才子，官从何处来？慈不掌兵，义不掌财。
kuī rén shì huò ，ráo rén shì fú ，chéng chú jiā jiǎn ，bào yīng shèn sù shèng xián yán yǔ ，shén qīn guǐ fú .rén gè yǒu xīn ，xīn gè yǒu jiàn
亏人是祸，饶人是福，乘除加减，报应甚速。圣贤言语，神钦鬼伏。
人各有心，心各有见。
ān fèn pín yī shí ，běn fèn zhōng bú pín .bú bài fù mǔ bài gàn qīn ，dì xiōng bú hé jié wài rén .tiān zǐ zhì zūn bú guò yú lǐ ，zài lǐ liáng xīn tiān xià tōng xíng
安分贫一时，本分终不贫。不拜父母拜干亲，弟兄不和结外人。天子至尊不过于理，在理良心天下通行。
guài rén bú zhī lǐ ，zhī lǐ bú guài rén .lǐ bú wèi qīn ，fǎ bú wéi mín .xué táng dà rú guān tīng ，rén qíng dà guò wáng fǎ
怪人不知理，知理不怪人。理不卫亲，法不为民。学堂大如官厅，人情大过王法。
wéi rén mò fàn fǎ ，fàn fǎ shēn wú zhǔ .rén jiāng lǐ yì wéi xiān ，shù jiāng huā guǒ wéi yuán .zūn shī yǐ zhòng dào ，ài zhòng ér qīn rén
为人莫犯法，犯法身无主。人将礼义为先，树将花果为园。尊师以重道，爱众而亲仁。
qián cái rú fèn tǔ ，rén yì zhí qiān jīn .zuò shì xū xún tiān lǐ ，chū yán yào shùn rén xīn 钱财如粪土，仁义值千金。作事须循天理，出言要顺人心。
十一. 语言
huì shuō shuō dōu shì ，bú huì shuō wú lǐ .chéng shì mò shuō ，fù shuǐ nán shōu .shì fēi zhī wéi duō kāi kǒu ，fán nǎo jiē yīn qiáng chū tóu
会说说都是，不会说无理。成事莫说，覆水难收。是非只为多开口，烦恼皆因强出头。
jiàn shì mò shuō ，wèn shì bú zhī .xián shì mò guǎn ，wú shì zǎo guī .jiǎ duàn rǎn jiù zhēn hóng sè ，yě bèi páng rén shuō shì fēi
见事莫说，问事不知。闲事莫管，无事早归。假缎染就真红色，也被旁人说是非。
hǎo yán nán dé ，è yǔ yì shī .yī yán jì chū ，sì mǎ nán zhuī .liáng yào kǔ kǒu lì yú bìng ，zhōng yán nì ěr lì yú háng
好言难得，恶语易施。一言既出，驷马难追。良药苦口利于病，忠言逆耳利于行。
yī yán bú zhòng ，qiān yán bú yòng .yī rén chuán xū ，bǎi rén chuán shí .kuī rén shì huò ，ráo rén shì fú ，chéng chú jiā jiǎn ，bào yīng shèn sù .shèng xián yán yǔ ，shén qīn guǐ fú
一言不中，千言不用。一人传虚，百人传实。亏人是祸，饶人是福，乘除加减，报应甚速。圣贤言语，神钦鬼伏。
rén gè yǒu xīn ，xīn gè yǒu jiàn .kǒu shuō bú rú shēn féng ，ěr wén bú rú mù jiàn .lì dāo gē ròu shāng kě yù ，è yǔ shāng rén hèn bú xiāo
人各有心，心各有见。口说不如身逢，耳闻不如目见。利刀割肉伤可愈，恶语伤人恨不消。
shǐ wú yú rén yě ，tīng qí yán ér xìn qí xíng .jīn wú yú rén yě ，tīng qí yán ér guān qí xíng .qún jū fáng kǒu ，dú zuò fáng xīn
始吾于人也，听其言而信其行。今吾于人也，听其言而观其行。群居防口，独坐防心。
bú shuō zì jǐ jǐng shéng duǎn ，fǎn shuō tā rén gū jǐng shēn .kǒu kāi shén qì sàn ，shé chū shì fēi shēng ！dná qín fèi zhǐ jiǎ ，shuō huà fèi jīng shén
不说自己井绳短，反说他人箍井深。口开神气散，舌出是非生！弹琴费指甲，说话费精神。
rén yán wèi bì yóu jìn ，tīng huà zhī tīng sān fēn .guò tóu fàn hǎo chī ，guò tóu huà nán tīng ！hǎo huà bú zài duō shuō ，yǒu lǐ bú zài gāo shēng
人言未必犹尽，听话只听三分。过头饭好吃，过头话难听！好话不在多说，有理不在高声！
gān cǎo wèi tián rén kě shí ，qiǎo yán wàng yǔ bú kě tīng .dāng chǎng bú lùn ，guò hòu wǎng rán .wén chóng zāo shàn dǎ ，zhī yīn zuǐ shāng rén
甘草味甜人可食，巧言妄语不可听。当场不论，过后枉然。蚊虫遭扇打，只因嘴伤人！
shāng shēn shì mò zuò ，shāng xīn huà mò shuō .xiǎo rén féi kǒu ，jūn zǐ féi shēn .shuō cháng shuō duǎn ，nìng shuō rén cháng mò shuō duǎn ；shī ēn shī yuàn ，nìng shī rén ēn mò shī yuàn
伤身事莫做，伤心话莫说.小人肥口，君子肥身。说长说短，宁说人长莫说短；施恩施怨，宁施人恩莫施怨。
yào zhī jiāng hú shēn ，yī gè bú zuò shēng .bǎi zhàn bǎi shèng bú rú wú zhēng ，wàn yán wàn zhòng bú rú yī mò
要知江湖深，一个不做声。百战百胜不如无争，万言万中不如一默。
dāng miàn lùn rén rě hèn zuì dà ，shì yǔ bú shì suí tā shuō ba ！huò cóng kǒu chū ，bìng cóng kǒu rù .
当面论人惹恨最大，是与不是随他说吧！祸从口出，病从口入。
néng yán bú shì zhēn jūn zǐ ，shàn chǔ fāng wéi dà zhàng fū ！yī shí quàn rén yǐ kǒu ，bǎi shì quàn rén yǐ shū .xiān jiǎng duàn ，hòu bú luàn ，miǎn dé ǒu duàn sī bú duàn.tīng rén quàn ，dé yī bàn
能言不是真君子，善处方为大丈夫！一时劝人以口，百世劝人以书。
先讲断，后不乱，免得藕断丝不断。听人劝，得一半。
shì fēi qīn jiàn ，qiē mò luàn tán .dǎ rén mò dǎ liǎn ，mà rén mò mà duǎn .hǎo yán yī jù sān dōng nuǎn ，huà bú tóu jī liù yuè hán
事非亲见，切莫乱谈。打人莫打脸，骂人莫骂短。好言一句三冬暖，话不投机六月寒。
jiǔ féng zhī jǐ qiān bēi shǎo ，huà bú tóu jī bàn jù duō .niǎo fēi bú jìn ，huà shuō bú wán .qiáng dào kǒu nèi chū shè shū ，jūn zǐ kǒu zhōng wú xì yán
酒逢知己千杯少，话不投机半句多。鸟飞不尽，话说不完。强盗口内出赦书，君子口中无戏言。
guì rén yǔ shǎo ，pín zǐ huà duō .tóng jjūn yī xí huà ，shèng dú shí nián shū .yán gù xíng ，xíng gù yán .yán bì xìn ，xíng bì guǒ
贵人语少，贫子话多。同君一席话，胜读十年书。言顾行，行顾言。言必信，行必果。
wù yīn qún yí ér zǔ dú jiàn ，wù rèn jǐ yì ér fèi rén yán .yǒu yán nì yú rǔ xīn ，bì qiú zhū dào ;yǒu yán xùn yú rǔ zhì ，bì qiú zhū fēi dào
勿因群疑而